Biodiversiteit en Biodiversitijd

28 maart 2020

Biodiversiteit en Biodiversitijd

Gastblog van Natuurspotter André Brasse

Het is eind maart. Regelmatig kijk ik, met een kop koffie in de hand, naar onze voortuin. Tussen de hazelaar en het nestkastje aan de muur vliegen voortdurend pimpelmeesjes heen en weer. Vorige week zat er nog een bonte specht in dezelfde boom. Boven de ‘wilde’ voortuin vliegen lieveheersbeestjes en vlinders, boven een groot aanbod aan inheemse planten. Op dit moment boeit de kievitsbloem. Ik geniet daarvan.

Regelmatig krijg ik echter opmerkingen te horen als ‘Wanneer ga je die verwilderde tuin van jou eens opknappen’. En dan kijk ik naar het groene biljartlaken van de buren waarin geen bloem of dier te ontdekken valt… Oké, er mag wat gras en woekerende witte dovenetel tussen de overige planten in onze tuin worden gerooid.

Biodiversiteit. Het is een mooi woord voor alle verschillende soorten, planten, dieren, micro-organismen en schimmels maar ook de levensgemeenschappen die zij vormen en de ecosystemen waarin zij leven. Denk daarbij aan tropische regenwouden, koraalriffen, hoogvenen maar ook schelpenbanken en wellicht ook (voor)tuintjes. “bio” betekent leven en “diversiteit” betekent verscheidenheid.

Samen houden al deze soorten de natuur in balans. Een levende natuur waarbinnen alles een functie heeft en variatie belangrijk is. Biodiversiteit is belangrijker dan je zou denken. Zo komt bijvoorbeeld een flink deel van de medicijnen tegen kanker voort uit de natuur. Zorgen ecosystemen voor zuurstof en zorgen insecten voor de noodzakelijke bestuiving van planten, waaronder landbouwgewassen. De biodiversiteit wordt daarom vaak gebruikt om de gezondheid van een ecosysteem aan te geven. De biodiversiteit van een gebied wordt dan vergeleken met gegevens uit het verleden of uit vergelijkbare gebieden.

We kennen nogal wat soorten, momenteel zo’n twee miljoen. Daarvan komen, voor zover bekend, ongeveer 40.000 soorten voor in Nederland. Het exacte aantal is niet bekend, want regelmatig worden nieuwe soorten ontdekt en sterven soorten uit. Gelukkig komen ook enkele soorten terug of nemen weer in aantallen toe. Vaak als gevolg van natuurmaatregelen. Voorbeelden zijn de rivierprik, enkele vleermuissoorten en de kerkuil. Ook worden soorten als de raaf, bever en otter opnieuw uitgezet of  komen ze uit zichzelf, zoals de wolf. Daar zitten ook soorten bij die hier oorspronkelijk niet voorkwamen. Ze komen hier naar toe als gevolg van de klimaatverandering of reizen met mensen mee. Een aantal daarvan voelt zich hier goed thuis, zoals de wespenspin, de Japanse duizendknoop en de Amerikaanse rivierkreeft. We zijn daar niet altijd blij mee omdat ze soms de oorspronkelijke soorten verdringen.

Nederland mag wereldwijd een klein landje zijn, het heeft op gebied van biodiversiteit een behoorlijke internationale betekenis. Denk aan het waddengebied. Maar Nederland heeft meer belangrijke natuurgebieden. Gebieden met internationale betekenis noemen we Natura 2000 gebieden. Je vindt er bijzondere dier- en plantensoorten. Voor deze soorten en gebieden heeft Nederland een internationale verantwoordelijkheid.

Wereldwijd staat de biodiversiteit onder druk, meestal door menselijke activiteiten. Ook in Nederland, is de biodiversiteit achteruit gegaan. Voor zover bekend zijn er sinds 1900 minstens 600 diersoorten uit Nederland verdwenen. Natuurgebieden staan onder druk door o.a. wegenaanleg, stedenbouw en mest- en chemische stoffen.

Ik kijk naar buiten en zie een hommel, waarschijnlijk een koningin, op een paardenbloem landen. Een koninklijk wild dorpstuintje van ongeveer 25 m2, vol leven. Zo dragen wij thuis een druppel bij aan de biodiversiteit. Ik hoop dat steeds meer mensen zich daarvan bewust worden want de biodiversiteit staat onder druk. Hoeveel biodiversitijd hebben we nog?

André  Brasse – maart 2020