Honingzwammen opdringerige parasieten in Drenthe

19 november 2018

Door natuurspotter Hero Moorlag.

In deze tijd van het jaar komen de honingzwammen. In het bos bij Huize Echten staan ieder jaar schitterende bundels van de Echte honingzwam, dertig tot veertig hoeden die uit één gezamenlijke stam lijken te komen. De hoeden zijn honinggeel en bezet met schubjes. De gemarmerde stelen hebben een gelig manchet. Prachtige paddenstoelen zijn het, maar wel parasieten die een eik kunnen doden. Het mycelium, de zwamdraden, doen zich tegoed aan voedingsstoffen in boomwortels. De wetenschappelijke naam Armillaria mellea zegt genoeg: zij die honingzoet omarmt.

Echte honingzwam

Nou, vertel dat maar aan de boswachter die ziet dat een deel van het bos is aangetast door honingzwammen. Want er is een tweede soort die veel massaler voorkomt, de Sombere honingzwam. Deze soort leeft parasitair op eiken. De Sombere honingzwam is bruiner en wat forser dan de Echte honingzwam. Beide soorten zijn eetbaar, na blancheren. De smaak is prikkelend.

 

De Knolhoningzwam dringt zich niet als parasiet op. De wollige stelen zijn tot een knol verdikt en verkleuren olijfgroen. Deze honingzwam is saprofiet, want hij staat op dood hout dat in de grond ligt begraven. Saprofieten verteren dood materiaal en brengen voedingsstoffen terug in de natuur.

Oplichtende rhizomorfen

Blijf eens bij zo’n enorme bundel Sombere honingzwammen staan. Is de eik waarop ze groeien stervende, trek dan boven de bundel de schors los. Je ziet een samenhangend stelsel van platte zwarte draden, de rhizomorfen. Ze kunnen tot in de top van de eik groeien. Deze honingzwam is parasiet in optima forma en daarom de schrik van boseigenaren. Trek de schors ook eens in het schemerdonker los. Zijn de rhizomorfen niet door droogte afgestorven maar nog vers en levend, dan lichten ze blauwig op, een beetje fluorescerend.

Sporee

In Drenthe zijn de Sombere honingzwam en Knolhoningzwam algemeen. De sporen zijn wit. Wie een sporee (sporenafdruk) wil maken, moet de steel onder de hoed afsnijden en de hoed op zwart papier leggen. Bedek het geheel met een glas, want elke tocht kan de sporee vervormen. Sporen zijn uiterst lichte, eencellige ‘zaadjes’ van een paddenstoel. De volgende ochtend fixeer je de sporee met haarlak.