Mieren met excuus

30 april 2021

Door natuurspotter Joop Verburg

Wanneer je rondloopt in het veld en kijkt naar alles wat voor je voeten komt of je boven het hoofd hangt, zie je soms opvallende dingen. Ik was op zoek naar wilde bijen. Fantastisch om dat in je directe omgeving te doen, want voor veel wilde bijensoorten zijn de steden en dorpen steeds meer een toevluchtsoord. In en rond de Vlindertuin fotografeerde ik inmiddels zo’n 70 soorten! Maar goed….. ik was in het Steenberger Oosterveld en bedacht dat ik deze winter in een gedeelte met sparren, een aantal grote mierenhopen had gezien. Ik wilde even kijken hoe het er in deze tijd aan toe gaat. Welnu: indrukwekkend! Wat een enorme activiteit van mieren die allemaal door elkaar lopen, maar kennelijk toch met een doel. Het resultaat van het aanslepen van al die sparrennaalden is een enorm bouwwerk met luchtgaten voor airconditioning, een hoofdingang en binnenin vermoed ik kraamkamers, voedselbewaarplaatsen en andere geheime ruimten. Het bleek te gaan om de Kale rode bosmier.

Ik fotografeerde nog zo’n mier met een stukje hout. Wanneer je het naar menselijke maatstaven bekijkt, tilt zo’n mier een boomstam op en loopt er pakweg 10 km mee naar huis. Zo op mijn knieën voor het koepelnest merkte ik al snel dat die mieren in mij een ongewenst obstakel zagen, dat zo snel mogelijk moest worden weggewerkt. Dus heb ik mij de mieren van het lijf geklopt en ben weer vertrokken.

In de zandige bodem van het Steenberger Oosterveld zijn overal gaatjes in de grond te vinden. Allerlei dieren zijn daarvoor verantwoordelijk. Duidelijk zijn de half bolvormige openingen van de Zandloopkevers, want hun lichaamsvorm past precies in de opening. Verder zijn het vooral ronde gaatjes in het zand of in steilwandjes.

Overal graafactiviteit van vooral de Grijze zandbij. Op een gegeven moment zag ik een dode Grijze zandbij liggen en een rode mier was daarmee aan het sleuren. Voedsel voor de kolonie, denk je dan. Maar zo’n bij is toch een groot gevaarte voor de mier. Ik heb mier en bij op de foto gezet en thuis de foto’s eens bekeken en vergeleken en ik kwam tot de conclusie dat het gaat om de Bloedrode roofmier.

Zo’n naam vraagt natuurlijk om nazoeken. Wat je dan leest…. het is weer heel speciaal: Wanneer in het voorjaar de koningin van het roofmierenvolk goed aan de leg is, komt het volk handen en voeten te kort om al het werk te doen. Dan gaat een deel van het volk op rooftocht. Ze zoeken een ander mierennest (van een heel andere soort) en roven de poppen en nemen die allemaal mee naar hun eigen nest. Daar komen uit de poppen werkmieren die als slaven aan het werk gezet worden. Ze hebben het niet slecht; ze krijgen te eten, maar ze werken ongewild in dienst van een ander volk. Niets menselijks is de mieren vreemd. Ik denk dat ze over een paar honderd jaar hun excuses moeten aanbieden.