Wespvlinders

1 juli 2020

Wespvlinders

Door Natuurspotter Joop Verburg

Het verborgen leven

Wespvlinders behoren tot de nachtvlinders en vormen daarin een heel aparte groep. Ze zijn heel mooi met hun vleugels, die voor een groot deel doorzichtig zijn als glas. Het lichaam is zwart met rode of gele banden. De gelijkenis met wespen geeft ze waarschijnlijk wat bescherming tegen vijanden. Ze leiden een verborgen leven en ze worden daardoor uiterst weinig gezien. In ons land zijn er zo’n 12 soorten wespvlinders, waarvan de meeste gebonden zijn  aan houtige gewassen. De eitjes worden gewoonlijk door de vrouwtjes afzonderlijk afgezet, vaak op pas afgezaagde boomstronken, wondweefsel of andere beschadigingen in de bast. De rupsen die uit de eitjes komen, boren gangen in de waardplant. Ze leven in stammen, wortels, takken of twijgen. Ze eten van het hout waarin ze gangen boren. Hun ontwikkeling kan wel 4 jaar duren. Wanneer de rups volgroeid is vreet hij zich een weg naar buiten en in de opening verpopt hij. Op de juiste tijd komt er dan een nieuwe vlinder uit. Iedere soort wespvlinder heeft dus zijn eigen voorkeursboom of plant en een eigen levenscyclus. Wanneer ze op hùn tijd uit de cocon gekomen zijn, vliegen ze overdag waarbij ze leven van nectar van verschillende planten. De mannetjes komen op de geur van de vrouwtjes af om met ze te paren en de vrouwtjes. gaan op zoek naar geschikte plekken om hun eitjes af te zetten.

hoe kun je ze ontdekken?

Ondank het feit dat ik die leefwijze ken en vaak op zoek ben geweest naar wespvlinders, had ik in Nederland nog nooit een gezien. Een groep leden van de Vlinderwerkgroep Drenthe is bezig met de inventarisatie van macro-nachtvlinders in Drenthe om over een aantal jaren met een compleet boek over de verspreiding dit onderzoek vast te leggen en te presenteren. Ook de wespvlinders horen daarbij. Maar wespvlinders komen niet op fel licht af en ook niet op zoete smeer dus met de gebruikelijke methode krijg je geen wespvlinders te zien. Er is een andere methode om wespvlinders te inventariseren. Daartoe gebruik je een vlinderval met daarin een klein dopje met de feromonen van de vrouwtjes van een bepaalde soort. Zeg maar de sexgeur, waar de mannetjes op afkomen.

De Vlinderwerkgroep heeft een aantal sets van die feromonen gekocht en één set van die sexgeuren kreeg ik in bruikleen. Ik ruik er zelf niets aan, maar wacht maar… Wanneer je dan op een zonnige dag in mei met die vallen op stap gaat in het Reestdal en je krijgt direct twee superzeldzame wespvlinders in de val: de Elzenwespvlinder en de Appelglasvlinder, is dat een gelukzalige ervaring. Wanneer je dan later in het Reestdal ook een tiental Wilgenwespvlinders in de val krijgt wordt het feest nog groter.

 

Het meest bijzondere voor mijzelf was wel de ervaring met de Bessenglasvlinder. In onze volkstuin heb ik zo vaak vruchteloos naar de Bessenglasvlinder gezocht. Ik hing de val op en binnen een kwartier zaten er 21 Bessenglasvlinders in de val.

Iedere wespvlinder heeft een eigen vliegtijd, dus een paar weken later ben ik met de Eikenwespvlindergeur op pad geweest en  dicht bij huis bij de begraafplaats van Zuidwolde zaten direct twee exemplaren in de val. Ze worden op de foto gezet en daarna weer vrijgelaten: achter de echte vrouwtjes aan.

Het is ongelooflijk dat een insect die geur zo feilloos oppikt en ook van grote afstand. Wat zijn wij mensen dan stumpers. We worden alleen maar bedwelmd met allerlei kunstgeurtjes die in overvloedige hoeveelheid gesprayed worden. Daar moeten wij mannen dan achteraan. Maar wespvlinderen: het is een schittterende ervaring!

Joop Verburg, Natuurvereniging Zuidwolde