Wilde bijen

17 april 2020

Wilde bijen

Door Natuurspotter Joop Verburg

Wanneer mensen al bang zijn voor gewone bijen -honingbijen- moeten ze wel spaans benauwd zijn van WILDE BIJEN!  Gelukkig is daar helemaal geen reden toe. Ik heb mij de afgelopen tijd verdiept in het wildebijenleven. Ik mocht namens Natuurvereniging Zuidwolde een cursus (BIJLES) geven over Wilde bijen. Uiteindelijk hebben 49 mensen daar aan deelgenomen. Een indrukwekkend aantal en echt wel een uitdaging. Maar mede op grond van eerdere ervaring kan ik zeggen: “degene die de lessen geeft, leert het meest van de cursus”. Zo is het ook nu gegaan. Hoe meer je je er in verdiept, hoe spannender het wordt.  Al die soorten, al die verschillende leefwijzen, die hele bijzondere samenhang en rolverdeling; het was prachtig om er over te mogen vertellen. Doel van de cursus was niet om nu ineens (een deel van de) 360 soorten te kunnen determineren. Doel was om meer te weten te komen over de verscheidenheid , over de leefwijze, over de eisen die ze aan hun omgeving stellen en over het belang van de wilde bijen. En uiteindelijk was ook het doel: Wat kan ieder in zijn eigen tuin en zijn eigen omgeving voor de wilde bijen doen? Ik zal een rijtje opnoemen (zie het maar als mini-cursus)

• Gebruik in je omgeving inheemse planten- en boomsoorten
• Zorg voor gevarieerde bloei van vroeg voorjaar tot late herfst
• Breng water in je tuin en wanneer het kan modder of leem
• Zorg voor afwisseling van schaduw en zon
• Zorg voor zonnige, droge min of meer open plekken met zo mogelijk kuilen er in.
• Maak verticale elementen, stapelmuurtjes en houtstapels
• Kies voor bestrating met ruimte tussen stenen, arm wit zand er onder en geen anti-worteldoek
• Laat het gazon een natuurlijk gazon worden (met bloemen, mos, open ruimte)
• De natuurlijke (holle stengels) niet verwijderen maar laten staan
• Dor en dood materiaal in de winter laten liggen. Pas eind maart wat opruimen, maar wel -wat kan- binnen de tuin houden
• Nestelgelegenheid creëren voor metselbijen (b.v. insectenhotels)
• NOOIT GIF gebruiken (ook geen z.g. BIO-BESTRIJDING)

Het leuke is dat je na zo’n cursus ineens nog meer oplet op wat er in je eigen omgeving gebeurt. Je ziet bijtjes tussen je tegels en je ziet ze met stuifmeel aan de poten naar beneden gaan om broedcellen te vullen die ze weer afsluiten wanneer ze er een eitje bij hebben gelegd. Je ziet bij het insectenhotel de darren als eerste naar buiten komen en rondvliegen in opperste opwinding wachtend tot de vrouwtjes het behaagt om naar buiten te komen, waarna ze besprongen worden door de darren.

Die darren zijn voor ons sowieso ongevaarlijk want alle darren missen een angel. Die hebben de vrouwtjes wel , maar ze gebruiken die eigenlijk nooit. Honingbijen hebben wachters die het volk verdedigen. Wilde bijenvrouwtjes hebben maar een doel: zorgen voor nageslacht. Daar past niet bij, dat ze gaan steken en daarbij het leven verliezen. Je kunt ook zien hoe op plekken waar zandbijen of metselbijen hun broedcellen maken , steeds weer andere bijen als parasieten aanwezig zijn, Ze zijn kaal en kunnen zelf geen stuifmeel halen, maar geen nood: we leggen gewoon stiekem eitjes in de broedcellen van onze eigen “gastheer” en onze larven eten de larven van de gastheer gewoon op. Koekoeksbijen noemen we ze. Zo gaat het in de natuur en dat zorgt uiteindelijk altijd weer voor een evenwicht. Kijk naar de bijen en er gaat een wereld voor je open.

Joop Verburg, Natuurvereniging Zuidwolde
N.B. de foto’s heb ik allemaal de afgelopen week (medio april 2020) in de directe omgeving gemaakt.