Zoogdiervereniging roept 2021 uit tot ‘Jaar van de Otter’

19 februari 2021

2021 Jaar van de Otter

Drempelwaarde van 400 geldt voor levensvatbare populatie

Door natuurspotter Hero Moorlag

Op Nieuwsjaarsdag werd, waarschijnlijk in de vroege ochtend, op de A28 bij Hoogeveen een otter doodgereden. Dat gebeurde ter hoogte van de Griendtsveenweg. Tussen de A28 en de Griendtsveenweg heeft de gemeente retentievijvers aangelegd. Regelmatig wordt hier een vissende ijsvogel waargenomen. Het is niet ondenkbaar dat ook de otter hier op vis heeft gejaagd. Kennelijk wilde hij oversteken naar de Oude Kene of de vijver bij ziekenhuis Bethesda. Cindy de Jonge-Stegink, Regio-coördinator NEM voor Otter en Bever in Drenthe, werd getipt en vond zowel de otter, spraint (poep) van de otter en braakballen van de ijsvogel. NEM staat voor Netwerk Ecologische Monitoring, een samenwerkingsverband van overheden ten behoeve van het verzamelen van natuurgegevens die kunnen worden gebruikt voor beleid. Het gaat goed met de otter in Nederland. Alleen, de populatie moet zich kunnen uitbreiden om duurzaam te kunnen voortbestaan. Vandaar extra aandacht voor dit prachtige dier in 2021 in het ‘Jaar van de Otter’.

Met grote belangstelling hebben velen op 2 januari de EO-film ‘De Otter, een legende keert terug’ op NPO1 gezien, een schitterende film van Hilco Jansma. Inderdaad een legende. Legendarisch is immers het verhaal dat jager Berend Jan Dikkers (1901-1998) mij begin tachtigerjaren vertelde. Zijn oom Willem Dikkers (1873-1958) was onderwijzer aan de Openbare Lagere School aan Het Slood in Hoogeveen. Hij stond echter meer bekend als jager en visser. B.J. Dikkers vertelde me toen: ‘Voor de oorlog zag ik in de schuur van oom Willem de pels van een otter hangen. Dat kon nog wel eens de laatste otter van het Oude Diep zijn geweest.’ Het Oude Diep meanderde toen door het landschap en werd pas in de vijftigerjaren door Waterschap Oude Diep gekanaliseerd.

In de negentigerjaren begon men heel anders over Drentse beken te denken. Stichting Het Drentse Landschap kwam met het rapport ‘Nieuwe kijk op Oude Diep’. Grote delen van de beek werden in de vroegere staat hersteld. Meer natte linten kregen grotere betekenis in ons landschap. Eind 2008 werd de Oude Kene opgeleverd, een nieuw gebied met nieuwe beek en poelen. Natuurgebied Pesserma-Noord volgde enkele jaren later, ook met een nieuwe beek naast het Oude Diep. De otter keerde hier terug, maar werd doodgereden. Cindy de Jonge in een mail: ‘Zeer waarschijnlijk gebruikte de otter de route langs de werkhekken van ProRail aan de voorzijde van de moestuinen ter plekke. Hier kan hij onderdoor. Dit is een rechtstreekse verbinding met de Oude Kene. Ook hier vonden we op karakteristieke otterplekjes spraints en prenten. In dit gebied is het goed foerageren voor de otter.’ Klopt, want in 2008 zijn diverse vissoorten in de Oude Kene uitgezet. Cindy heeft het knelpunt voor toekomstige otters bij Hoogeveen onder de aandacht van de gemeente gebracht.

CaLutra enthousiasmeert
Binnen de Zoogdiervereniging bestaat de werkgroep CaLutra, de otter- en beverwerkgroep. Ca zijn de eerste letters van Castor fiber (bever) en Lutra lutra is de wetenschappelijke naam voor otter. Sinds de herintroductie van otters in 2002 groeide hun aantal in 2020 tot 450 dieren. Daarmee is de drempelwaarde van 400 bereikt die geldt voor een levensvatbare populatie. Er is veel natte natuur bijgekomen en de waterkwaliteit is verbeterd, maar CaLutra wijst desondanks op knelpunten en enthousiasmeert om problemen op te lossen. Om een genetisch gezonde en duurzame otterpopulatie te waarborgen, moet de otter zich kunnen verspreiden. Daarvoor zijn onderdoorgangen onder wegen nodig (het verkeer eist de meeste slachtoffers!), de aanleg van natuurvriendelijke oevers met dekking van rietstroken en moerasbosjes en het verbinden van natuurgebieden zijn van groot belang. De film van Jansma laat zien dat de otter zelf zijn weg zoekt, zelfs tot in de kanalen van de stad Groningen. Bij Hoogeveen zijn uitstekende mogelijkheden voor de otter. We moeten er alleen voor zorgen dat hij veilig van het ene natte gebied naar het andere kan migreren.

Meer over de otter
Bekijk hier de film ‘De Otter, een legende keert terug’ van Hilco Jansma. De film wordt zaterdag 20 februari op NPO1 om 13.10 uur opnieuw uitgezonden.
Bekijk hier de uitzending van ROEG! over de otter.