Nieuws

Dankzij het samenwerkingsverband Heel Drenthe Zoemt is de gemeente Aa en Hunze sinds januari 2018 ambassadeur van de steenuil. De gemeente gaat zich inzetten om het leefgebied van deze icoon van de biodiversiteit van het kleinschalig (boeren)landschap te verbeteren en hoopt dat inwoners ook een steentje willen bijdragen. Hiervoor zijn Landschapsbeheer Drenthe, de Steenuilenwerkgroep Drenthe

Dankzij de actie van supermarktketen Lidl, waar klanten hun statiegeld konden doneren voor bij-vriendelijke bomen, heeft de gemeente Assen op woensdag 27 maart 150 bomen en struiken geplant. Ook zijn nestelplekken voor wilde bijen gecreëerd en is een Drents bloemenmengsel gezaaid. De activiteiten vonden plaats op de geluidswal langs de A28 in de wijk Baggelhuizen.

De Drentse landbouw- en natuurorganisaties slaan de handen ineen om samen te werken aan natuurinclusieve landbouw in Drenthe. Zij hebben daarvoor een gezamenlijke Agenda Boer, Burger en Biodiversiteit opgesteld. Deze is vandaag als eerste aangeboden aan de provinciale lijsttrekkers en de dijkgraven van de Drentse waterschappen. De organisaties roepen alle vers gekozen provincie- en waterschapbestuurders

Wilde bijen zijn verantwoordelijk voor 80% van de bestuiving en zijn daarom onmisbaar. Toch hebben wilde bijen het niet makkelijk in Nederland. De helft van alle 359 soorten is bedreigd. Om de wilde bijen te ondersteunen organiseren Het Drentse Landschap en Landschapsbeheer Drenthe in samenwerking met Nederland Zoemt op 15 en 16 maart de Bijenwerkdag.

Op woensdag 23 januari hebben de Natuur en Milieufederatie Drenthe, Landschapsbeheer Drenthe en de werkgroep natuur en leefomgeving Weerdinge het ‘Advies Oranje zandoogje gemeente Emmen’ aangeboden aan wethouder René van der Weide. In het advies geven de natuurorganisaties aan wat de gemeente Emmen, de provincie en andere grondgebruikers kunnen doen om de leefomgeving voor deze

Donderdag 29 november tekenden Drentse gemeenten, waterschappen en de provincie Drenthe het afsprakenkader ‘Soortenrijk Drenthe – Samenwerken aan natuurvriendelijke bermen en oevers’. De Natuur en Milieufederatie Drenthe heeft samen met andere maatschappelijke organisaties de ondersteuningsverklaring ondertekend. Gezamenlijk gaan alle overheden en organisaties zich inzetten voor vergroting van de biodiversiteit in het landelijk gebied. In het

Na 22 voorgangers zijn Wit-Rusland, Estland en Noorwegen ook van plan met uitsterven bedreigde bestuivende diersoorten te beschermen. Hiervoor ondertekenen ze op 14 november de Declaration of the Coalition of the Willing on Pollinators. Ook de Europese Unie als geheel zal tekenen. Dat gebeurt tijdens de veertiende editie van de UN Biodiversity Conference in Sharm-el-Sheikh in Egypte. Het ministerie

Woensdag 17 oktober overhandigden de Natuur en Milieufederatie Drenthe en Landschapsbeheer Drenthe wethouder Henk Heijerman het ‘Advies Steenuil Aa en Hunze’. In dit adviesrapport is aangegeven wat de gemeente en andere grondgebruikers kunnen doen om de leefomgeving voor de steenuil te verbeteren. Het uiteindelijke doel is de vestiging van meer steenuilen in Aa en Hunze,

Op zaterdag 6 oktober organiseert Heel Drenthe Zoemt–partner de Vlinderwerkgroep Drenthe van 10.00-15.00 een excursie over bladmineerders in het De Kleibosch bij Roderwolde/Foxwolde. Bladmineerders zijn larven van bepaalde vlinder- en vliegensoorten. De jonge rupsen doen zich te goed aan het bladmoes in bladeren van bomen en struiken. Zo ontstaan kenmerkende vraatgangen in bladeren. Onder leiding

Dinsdag 25 september organiseerden we in samenwerking met Landschapsbeheer Drenthe in Weerdinge een natuurwerkplaats over het Oranje zandoogje. Samen met natuurorganisaties, bewoners en ambtenaren van de gemeente Emmen en de provincie hebben we besproken wat iedereen kan doen om de leefomgeving voor het Oranje zandoogje te verbeteren. In november 2017 is gedeputeerde Henk Jumelet tijdens

In 2017 is het project Nederland Zoemt gestart. Een landelijk project dat het voedselaanbod en de nestgelegenheid van wilde bijen structureel moet vergroten. Dit wordt onder andere gedaan door het aanleggen van bloemrijke stroken of weiden, het creëren van open zandplekken en het plaatsen van insectenhotels. Dit gebeurt, landelijk en in Drenthe, op verschillende plekken om verbindingen

Wilt u meer weten over wilde bijen in natuur en landschap? Bent u benieuwd hoe u bij het beheer van een natuurterrein of buurtpark zoveel mogelijk rekening kunt houden met wilde bijen en andere insecten? Schrijf u dan in voor de Praktijkmiddag Bijvriendelijk landschapsbeheer van Landschapsbeheer Drenthe en Het Drentse Landschap! Praktijkmiddag Tijdens een korte

Op donderdag 19 juli heeft de Natuur en Milieufederatie Drenthe het Advies Knollathyrus aangeboden aan wethouder Freek Buijtelaar van de gemeente Borger-Odoorn. In het advies is aangegeven wat de gemeente en andere grondgebruikers kunnen doen om deze zeldzame plantensoort te beschermen en beheren. In februari is de gemeente Borger-Odoorn aangehaakt bij de campagne Heel Drenthe

In 2017 is het dorp Benneveld overgestapt op ecologisch bermbeheer. Door maaien en het maaisel af te voeren verschraalt de berm en ontstaat een bloemrijke berm. Dit biedt een aantrekkelijke leefomgeving voor bijen, vlinders en andere insecten. De bermen zijn nu veel mooier om te zien! Niet alleen aantrekkelijk voor de inwoners zelf maar ook

In het agrarische gebied in Drenthe vinden we verschillende kenmerkende dagvlindersoorten. Het zijn vlinders die zich thuis voelen in bloemrijke graslanden, kruidenrijke bermen, slootkanten en overhoekjes. Ze worden in de volksmond ook wel ‘boerenlandvlinders’ genoemd. Wie even zoekt, vindt in de zomermaanden al snel een aantal verschillende soorten boerenlandvlinders op een luwe, zonnige en bloemrijke

Dit najaar organiseert, onze collega en partner in het project Heel Drenthe Zoemt, IVN een reeks cursussen over bijvriendelijk tuin- en groenonderhoud. In de cursus leer je hoe je je tuin en buurt bijvriendelijk maakt. Doe je mee? Met bijvriendelijk onderhoud help je niet alleen de wilde bijen, maar ook andere insecten en de biodiversiteit

Donderdag 21 juni organiseerden de Natuur en Milieufederatie Drenthe en Landschapsbeheer Drenthe een natuurwerkplaats in Amen voor de gemeente Aa en Hunze. Het onderwerp: de Steenuil. Met deskundigen van de Steenuilenwerkgroep Drenthe, de plaatselijke steenuilenwerkgroep, bewoners en ondernemers hebben we besproken wat boeren, burgers, buitenlui én de gemeente zelf kunnen doen om de leefomgeving voor

In het kader van Heel Drenthe Zoemt gaat ook Wethouder Jeroen Huizing van de gemeente Coevorden zich inzetten als ambassadeur voor de biodiversiteit van het boerenland. Wethouder Huizing maakt zich sterk  voor de Kleine vuurvlinder, een icoonsoort van schrale bermen en graslanden. Deze vlinder komt in Coevorden dankzij goed ecologisch bermbeheer weer voor bij sportpark ’t

Vandaag presenteert de Europese Commissie de nieuwe wetsvoorstellen voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Dit beleid gaat in 2021 van start. De komende maanden wordt door Europese lidstaten en parlement, in zowel Brussel als Den Haag, onderhandeld over het voorstel. Natuur- en milieuorganisatie in Europa en Nederland zijn teleurgesteld: bescherming van natuur en biodiversiteit zijn in

Van onze partners Landschapsbeheer Drenthe Op dit moment is er veel belangstelling voor het behoud en de ontwikkeling van biodiversiteit. Met name de sterke achteruitgang van wilde bijen en boerenlandvlinders is zorgelijk. Op kleine schaal zijn er veel mogelijkheden om deze diersoorten een handje te helpen. Burgerinitiatieven op dit gebied schieten inmiddels als paddenstoelen uit

Hoe vaak hoor je nog de roep van de grutto of de veldleeuwerik? En waar zie je nog de tere vlindervleugels fladderen van het gentiaanblauwtje? De afname van de rijkdom aan dieren en planten gaat in Nederland adembenemend snel. Zichtbaar en onzichtbaar. Dinsdag – op de internationale dag van de Biodiversiteit – is www.samenvoorbiodiversiteit.nl live

In Eesergroen kwamen gemeenteambtenaren, onderzoekers, natuurorganisaties, bewoners en ondernemers bij elkaar om tot een actieplan te komen. Een actieplan om de Knollathyrus, een rode lijst soort die vrijwel alleen nog in de gemeente Borger-Odoorn voorkomt, een handje te helpen. Trots Verschillende gemeenten zijn Heel Drenthe Zoemt – ambassadeur en komen op die manier op voor

Eind vorig jaar gaf minister Schouten Wageningen Environmental Research de opdracht om de stevige Duitse onderzoeksresultaten over achteruitgang van insecten tegen het licht te houden. De vraag: wat betekenen deze cijfers voor Nederland? Betrouwbaar resultaat Het onderzoek waar we het over hebben, concludeerde dat de totale biomassa aan vliegende insecten in de laatste 27 jaar met

In februari deden wij samen met andere natuur- en milieuorganisaties de oproep om een petitie te ondertekenen waarin minister Schouten werd gevraagd met een totaalverbod op neonicotinoïden in te stemmen. En, zo blijkt nu: met succes! Samen met Nederland stemde een meerderheid van lidstaten van de Europese Unie in met en verbod op het gebruik van

Op 17 mei organiseren de Natuur en Milieufederatie Drenthe en Landschapsbeheer Drenthe in samenwerking met de gemeente Borger-Odoorn een natuurwerkplaats over de Knollathyrus. Doel van de natuurwerkplaats is om de gemeente voorstellen te doen voor de verbetering van de leefomstandigheden van deze icoonsoort. In februari is de gemeente Borger-Odoorn onze ambassadeur geworden voor de Knollathyrus. Deze zeldzame

Eén groot bloemenlint voor bijen en vlinders. Dat is het doel van de Landelijke Zaaidag op 22 april, ook in Noordenveld! IVN zet zich samen met GroenLinks en PvdA in voor de Landelijke Zaaidag. Samen met leerlingen van de Esborg en inwoners van Noordenveld wordt een aantal plaatsen ingezaaid met speciaal bloemenzaad voor bijen en insecten. Mensen hebben bijen nodig.

Op zondag 22 april 2018 is het nationale zaaidag. Op vele plaatsen in het land worden dan bloemen gezaaid voor de bijen en de vlinders. Ook in Benneveld gaan ze aan de slag. De achteruitgang van bijen en andere insecten is ook in 2017 weer meer dan eens in het nieuws geweest. Met Heel Drenthe

In het weekend van 21 en 22 april organiseert Nederland Zoemt de eerste Nationale Bijentelling. Iedereen wordt opgeroepen om mee te doen aan dit landelijk onderzoek door in de tuin gedurende een half uur bijen te tellen. Dit onderzoek is nodig omdat het niet goed gaat met wilde bijen. Ruim de helft van de bijna

Tachtig procent van onze eetbare gewassen is voor bestuiving afhankelijk van de wilde bij. Zonder bestuiving door bijen zullen er geen aardbeien, tomaten of appels meer in de supermarkt liggen. De bij is dus onmisbaar, maar het kleine beestje is in gevaar. Maar liefst de helft van alle 358 Nederlandse bijensoorten is bedreigd. Daarom staken

Het is code ‘rood’ voor de 360 soorten wilde bijen die in Nederland leven. Recent onderzoek laat zien dat in de afgelopen 27 jaar de vliegende insecten met 75% zijn afgenomen. Naast het verdwijnen van voedsel en nestgelegenheid voor insecten spelen het gebruik van herbiciden en insecticiden in de landbouw hierin een cruciale rol. De

Ze zorgen voor de kers op je taart en de aardbeien onder je slagroom. Wilde bijen zijn verantwoordelijk voor 80% van de bestuiving en zijn daarom onmisbaar. Toch hebben wilde bijen het niet makkelijk in Nederland. De helft van alle 357 soorten is bedreigd. Om de wilde bijen te ondersteunen organiseren Het Drentse Landschap en

Ook de gemeente Borger-Odoorn heeft zich aangemeld als ambassadeur voor de biodiversiteit van het boerenland. De gemeente gaat zich inzetten voor de Knollathyrus. Deze zeldzame plantensoort komt in Drenthe bijna alleen in de bermen in de omgeving van Ees en Eesergroen voor. De Knollathyrus heeft opvallende donkerrode tot lichtpaarse bloemen en bloeit van mei tot

In 2018 start Facebook met nieuwe instellingen en een nieuwe tijdlijn. Dat houdt in dat nieuwsberichten van organisaties, informatiecampagnes en evenementen minder vaak te zien zullen zijn op je tijdlijn. Of het nou over natuurfoto’s, kattenplaatjes, nieuwsberichten of politiek gaat – berichten van je vrienden en familie zullen duidelijk voorrang krijgen. Voor Heel Drenthe Zoemt

In navolging van de provincie Drenthe en waterschap Vechtstromen heeft nu ook de eerste Drentse gemeente zich aangemeld als ambassadeur voor de biodiversiteit van het boerenland. De gemeente Aa en Hunze gaat zich inzetten voor de steenuil, een soort die zich goed thuis voelt in kleinschalig boerenlandschap… Verreweg de meeste steenuilen zijn te vinden in

Dagvlinders profiteren daadwerkelijk van consequent ecologisch graslandbeheer. Dit blijkt uit monitoring door de vlinderwerkgroep van IVN Roden van de terreinen rondom de gaslocatie bij Langelo. Coördinator van de vlinderwerkgroep Roden en secretaris van de Vlinderwerkgroep Drenthe Minko van der Veen vroeg ons kort geleden om dit positieve bericht naar buiten te brengen. Helaas is hij

In het kader van Heel Drenthe Zoemt gaat ook waterschap Vechtstromen zich inzetten als ambassadeur voor de biodiversiteit van het boerenland. Het waterschap maakt zich sterk voor de regenworm, de icoonsoort voor de biodiversiteit in de bodem. De regenworm kan dit steuntje in de rug goed gebruiken, want het gaat helaas niet zo goed met

Bron: DvhN – Op de voormalige stortplaats in Ubbena is een zonnepark met ruim 2200 panelen geopend. Een eco-zonnepark om precies te zijn. Dit zonnepark levert niet alleen duurzame elektriciteit, maar draagt straks ook bij aan de biodiversiteit. Op de voormalige stortplaats, waar vooral puin in de grond zit, is afgelopen jaar een zonnepark aangelegd. Met de 2208 panelen,

Bermen hebben een belangrijke functie in het buitengebied. In het steeds intensiever gebruikte agrarische landschap in Drenthe neemt hun belang als leefgebied en verbinding tussen leefgebieden voor planten en dieren alleen maar toe. Ecologisch bermbeheer kan in dit kader een belangrijke bijdrage leveren aan de biodiversiteit in Drenthe. Tijdens de manifestatie en het bermensymposium Heel

In navolging van gedeputeerde Henk Jumelet en Statenleden Henk Nijmeijer en Ko Vester is nu ook de voorzitter van Statenfractie GroenLinks, Hans Kuipers, ambassadeur geworden van een Drents dier: de Bunzing. Wij riepen samen met andere natuurorganisaties bestuurders op om in de bres te springen voor boerenlandsoorten waarmee het steeds minder goed gaat.   Door

Achttien organisaties op het gebied van natuur, landbouw en wetenschap slaan de handen ineen voor versterking van biodiversiteit op het platteland. Vóór de zomer van 2018 willen ze een uitgewerkt herstelplan op tafel leggen. De organisaties, waaronder de Natuur en Milieufederaties, hebben dit gisteren vastgelegd in de intentieverklaring genaamd ‘de Verklaring van Driebergen’. Zij zullen

Er is veel animo om samen te werken aan de versterking van de natuur van het Drentse platteland. Dit bleek tijdens de goed bezochte manifestatie Heel Drenthe Zoemt. Er waren ruim 120 bestuurders en ambtenaren van de provincie, gemeenten en waterschappen, vertegenwoordigers van de landbouw en van natuurorganisaties aanwezig. Het is 5 voor 12 voor wilde planten

Voor het eerst is met harde cijfers aangetoond dat in Europa insecten op grote schaal aan het verdwijnen zijn. Sinds 1990 is de hoeveelheid met meer dan 75 procent afgenomen, blijkt uit Duits-Nederlands onderzoek. Er zijn sterke aanwijzingen dat nieuwe bestrijdingsmiddelen uit de landbouw een belangrijke rol spelen bij de teruggang van álle soorten vliegende insecten.

Naar een biodivers agrarisch landschap Vrijdag 17 november 10.00 – 12.30 uur Provinciehuis Drenthe, Westerbrink 1 Assen Het agrarisch landschap in Drenthe vormt een belangrijk leefgebied voor verschillende planten en diersoorten. Het afgelopen jaar is er in Drenthe aandacht voor deze biodiversiteit van de bermen en het boerenland gekomen. Provinciale Staten hebben unaniem de motie

De klepelmaaier: Een beeld dat menig plant, dier en ecoloog de stuipen op het lijf jaagt. Deze verrijkende maaitechniek die ‘klepelen’ wordt genoemd zorgt op veel plekken een achteruitgang van soorten in bermen. In Benneveld is dat vanaf 2017 verleden tijd. Door ecologisch maaibeleid en het afvoeren van maaisel verschraalt de berm. Er ontstaat meer

De kranten staan er vol van: het gaat niet goed met de bij. Zowel de achteruitgang van de wilde bijen als de sterfte van volken van de honingbij zijn zorgwekkend. Om hier aandacht voor te vragen en de wilde bij een steuntje in de rug te geven, is het landelijke project Nederland Zoemt gestart. Dit project heeft als

Het kabinet gaat 20 miljoen euro per jaar extra vrijmaken om boeren die in natuurbehoud willen investeren te ondersteunen. Er gaat nu jaarlijks 60 miljoen euro naar agrarisch natuurbeheer. Een toename dus van maar liefst 30%. Met het geld kunnen boeren met agrarisch natuurbeheer de verscheidenheid aan planten- en diersoorten in landbouwgebieden te versterken. Een mooie opsteker.

Zoals jullie inmiddels weten zetten wij met Heel Drenthe Zoemt elke maand een soort in de spotlight die voorkomt in berm en boerenland van Drenthe. Een soort die je met onze handige tips zelf kunt vinden en melden op www.soortenkaartdrenthe.nl. Wat je misschien nog niet weet, is dat IVN Westerveld deze maand (en uiterlijk tot

Op 9 en 10 juni organiseerde IVN Westerveld het symposium “Bijen, bermen, biodiversiteit”. Met dit tweedaagse evenement wil IVN de achteruitgang van de bij in Drenthe onder de aandacht brengen en draagvlak creëren onder bestuurders. Het symposium is dit weekend dan ook niet alleen bezocht door geïnteresseerden en leden, maar ook door vertegenwoordigers van gemeenten, provincie

Aanleiding Iedereen die nauw betrokken is bij Heel Drenthe Zoemt weet dat er ook een keerzijde is aan het landelijk schoon dat we regelmatig met jullie delen: het gaat met lang niet alle soorten even goed. Met onze soort van de maand, het Icarusblauwtje, gaat het wél goed. Dat is mooi en dat delen we

Het instituut voor natuureducatie en duurzaamheid (IVN) in Aa en Hunze geeft vlinders vanaf dit jaar ruimte ruimte met een vlinderkamp in Gieten. Het is de bedoeling dat niet alleen vlinders, maar ook tal van andere kleine soorten die in zo’n ecosysteem voor komen hier gaan floreren. Het terrein is voor iedereen toegankelijk en is

Zaterdag 15 april 2017 is het ecologisch bermbeheer rond Benneveld officieel van start gegaan. Wethouder Jeroen Huizing van de gemeente Coevorden en inwoners van Benneveld hebben een bermtraject ingezaaid met een inheems Drents kruidenmengsel. Dit symboliseerde de samenwerking tussen de gemeente Coevorden en haar inwoners. Het project is mogelijk gemaakt door een subsidie van de

In januari 2017 bestaat IVN Westerveld 25 jaar. In dit jubileumjaar vragen zij aandacht voor de bedreigde positie van alle soorten bijen, wilde bijen, hommels en de honingbij. Ter ere van het jubileum houden zij een tweedaags symposium ‘Bijen, bermen en biodiversiteit’ op 9 en 10 juni. Voor de rubriek Zie! van de Ziezo! (maart 2017) worden

Op 15 april a.s. gaan inwoners van Benneveld een berm langs de Bennevelderstraat inzaaien met Drentse zaadmengsels. Dit vormt de officiële start van het project Bloeiend Benneveld dat zich richt op een meer ecologisch beheer van bermen rond Benneveld. Op dit moment beheert de gemeente alle bermen rond Benneveld op de traditionele wijze door te

In de Volkskrant van 31 januari onderbouwde Frank Berendse zijn visie op de nodige transitie in de landbouw. In dit artikel betogen wij dat bijen in deze transitie een centrale rol spelen. Voorafgaand aan de voedseltop, tijdens het event bijenstrategie, constateerden bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties dat wilde bijen, vlinders en andere insecten een economisch

Tijdens een feestelijke dag in het Atlas Theater is op zaterdag 21 januari door de wethouders Jisse Otter van Emmen en Dennis Bouwman van Midden Drenthe de provinciale Kern met Pit-trofee uitgereikt aan de ‘Tuin voor bijen en vlinders’ uit het buurtschap Holthe, Lieving en Makkum.   Het project in Holthe wist niet alleen stemmen

Op 9 en 10 juni 2017 organiseert IVN Westerveld een symposium over bijen, bermen en biodiversiteit. Zonder het werk van hommels, wilde bijen en honingbijen zouden groente en fruit van ons menu verdwijnen. Hommels, wilde bijen en honingbijen zijn voor ons van levensbelang. Maar het gaat slecht met de bijen, hommels en andere bestuivers. Een van de

Het Drentse water is vervuild met bestrijdingsmiddelen. Vervuild water vormt een bedreiging voor onze drinkwatervoorziening en voor de natuur. De Natuur en Milieufederatie Drenthe maakt zich sterk voor verbetering van de waterkwaliteit in Drenthe. Wij vragen aandacht voor een vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Particulieren kunnen daaraan bijdragen door geen gebruik meer te maken

Wilde bijen spelen een belangrijke rol bij de productie van appels en blauwe bessen. Hun bijdrage bedraagt jaarlijks duizenden euro’s per hectare. Dat blijkt uit een onderzoek dat het ministerie van Economische Zaken heeft laten uitvoeren. Alleen al voor de Elstar-appel is de bijdrage die wilde bijen leveren voor heel Nederland goed voor een opbrengst

Drentse gemeenten kunnen de leefomstandigheden van de wilde bij verbeteren. Door bermen en openbaar groen minder te maaien en in te zaaien met wilde bloemen, ontstaan er meer plekken waar de bij voedsel kan halen. Daarnaast kunnen ze zorgen voor meer nestgelegenheid, bijvoorbeeld door dood hout in parken te laten liggen of kale zandige plekken

Er is steeds meer aandacht voor het voortbestaan van (bedreigde) insecten zoals veel vlinder- en bijensoorten. Onder andere door het inzaaien van bloemrijke akkers en weilanden draagt men bij aan het voortbestaan van deze soorten. Vanaf nu kunnen grondeigenaren ook op maat gemaakte Drentse zaadmengsels gaan zaaien. Met deze Drentse mengsels wil Landschapsbeheer Drenthe het

Neonicotinoïden zijn nog schadelijker dan gedacht. Wilde bijen, vlinders en zweefvliegen zijn erg kwetsbaar voor een kleine dosis van deze insectendodende bestrijdingsmiddelen. Ook zijn negatieve effecten op insectenetende vogels aangetoond. Dit blijkt uit een rapport van internationale wetenschappers. Al eerder werden neonicotinoïden verantwoordelijk gehouden voor de massale sterfte onder honingbijen. Mede daarom heeft de Europese